Hệ thống MES giám sát sản xuất cơ khí, quản lý sản xuất hiệu quả là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng. Hệ thống MES (Manufacturing Execution System) đóng vai trò trung gian giữa kế hoạch sản xuất cấp cao (ERP) và quá trình thực thi tại phân xưởng, đặc biệt hiệu quả trong giám sát sản xuất cơ khí nơi có nhiều công đoạn phức tạp và đòi hỏi tính chính xác cao.
Contents
MES là gì? Tại sao cần MES trong sản xuất cơ khí?
MES là hệ thống phần mềm giúp quản lý, theo dõi và kiểm soát toàn bộ hoạt động sản xuất trong thời gian thực tại nhà máy. Đối với nhà máy cơ khí, MES có vai trò:
- Ghi nhận chính xác tiến độ gia công từng công đoạn (phay, tiện, hàn, mài…).
- Cảnh báo kịp thời khi có lỗi hoặc sai lệch trong quá trình sản xuất.
- Đồng bộ dữ liệu từ máy CNC, cảm biến, robot, PLC giúp giám sát liên tục 24/7.
- Hỗ trợ báo cáo truy xuất nguồn gốc sản phẩm, kiểm soát chất lượng.
Lợi ích khi ứng dụng hệ thống MES trong nhà máy cơ khí
Giám sát sản xuất theo thời gian thực
- MES thu thập và phân tích dữ liệu từ các thiết bị CNC, PLC, cảm biến, robot… giúp giám sát toàn bộ dây chuyền sản xuất theo thời gian thực.
- Nhà quản lý có thể nắm bắt được trạng thái từng máy, từng công đoạn: đang hoạt động, lỗi, dừng, chờ vật tư…
- Giúp phát hiện sự cố sớm, xử lý kịp thời, giảm thiểu thời gian chết (downtime).
- Tác động: Tăng năng suất máy móc từ 15–30%, giảm lãng phí thời gian.
Nâng cao hiệu suất vận hành (OEE)
- MES đo lường và phân tích Chỉ số OEE (Overall Equipment Effectiveness) – hiệu suất tổng thể của thiết bị.
- Phân tích nguyên nhân gây ra hiệu suất thấp: máy hỏng, chờ lệnh, thao tác chậm…
- Đề xuất giải pháp cải tiến hợp lý: điều chỉnh lịch làm việc, bố trí nhân sự, bảo trì định kỳ…
- Tác động: Tối ưu công suất sử dụng máy, giảm lãng phí vận hành.
Tăng cường quản lý chất lượng sản phẩm
- MES lưu lại toàn bộ thông số kỹ thuật, quá trình gia công và kết quả kiểm tra từng sản phẩm.
- Cho phép truy xuất nguồn gốc chính xác nếu phát sinh lỗi kỹ thuật.
- Kết hợp hệ thống cảnh báo tự động khi giá trị vượt ngưỡng, giúp kiểm soát lỗi ngay từ đầu.
- Tác động: Giảm tỷ lệ sản phẩm lỗi đến 20%, nâng cao uy tín chất lượng.
Tự động hóa báo cáo và dữ liệu sản xuất
- Không cần ghi chép thủ công, mọi dữ liệu đều được số hóa, lưu trữ và trình bày trực quan.
- Cung cấp báo cáo tự động theo thời gian thực: sản lượng, tỷ lệ lỗi, hiệu suất từng ca, từng máy…
- Dễ dàng chia sẻ thông tin với phòng Kế hoạch, QA, ERP…
- Tác động: Ra quyết định nhanh chóng, chính xác, dựa trên dữ liệu thực tế.
Quản lý tiến độ gia công chính xác
- MES giúp theo dõi từng đơn hàng, từng mã lệnh sản xuất.
- Hiển thị tiến độ hoàn thành, thời gian thực hiện từng công đoạn.
- So sánh kế hoạch và thực tế để điều chỉnh lịch trình linh hoạt, kịp tiến độ giao hàng.
- Tác động: Tăng khả năng đáp ứng đơn hàng đúng hạn, giảm chi phí phát sinh do chậm tiến độ.
Hỗ trợ bảo trì chủ động và dự đoán (Predictive Maintenance)
- MES tích hợp dữ liệu từ IoT, cảm biến rung, nhiệt độ… để dự đoán hỏng hóc thiết bị.
- Đề xuất kế hoạch bảo trì chủ động trước khi sự cố xảy ra.
- Giảm rủi ro gián đoạn dây chuyền, kéo dài tuổi thọ máy móc.
- Tác động: Giảm chi phí sửa chữa đột xuất, tối ưu lịch bảo trì.
Các tính năng cốt lõi của MES trong sản xuất cơ khí
Lập kế hoạch và điều độ sản xuất chi tiết (Detailed Scheduling)
- Chức năng: Chuyển đổi kế hoạch tổng thể (từ ERP) thành lịch sản xuất chi tiết theo từng máy, công đoạn, ca làm việc. Xử lý thứ tự ưu tiên giữa các đơn hàng.
- Lợi ích: Đảm bảo tận dụng tối đa năng lực máy móc nhân công. Tránh xung đột, chồng chéo lệnh sản xuất.
- Đặc biệt hữu ích trong cơ khí: Gia công CNC, tiện phay mài thường phụ thuộc chuỗi thiết bị. MES giúp lên lịch tối ưu, giảm thời gian chờ giữa công đoạn.
Theo dõi tiến độ sản xuất theo thời gian thực (Real-time Production Monitoring)
- Chức năng: Ghi nhận trạng thái máy móc (đang chạy – dừng – lỗi). Cập nhật số lượng sản phẩm đã gia công theo từng lệnh.
- Lợi ích: Giúp quản lý nắm bắt chính xác năng suất, tồn đọng. Phát hiện tắc nghẽn trong dây chuyền để xử lý sớm.
- Ứng dụng thực tế: MES nhận tín hiệu từ máy CNC hoặc SCADA, hiển thị trực tiếp dashboard: đang gia công đơn hàng nào, thời gian còn lại bao lâu.
Quản lý chất lượng (Quality Management)
- Chức năng: Theo dõi kết quả kiểm tra chất lượng theo từng công đoạn. Ghi nhận lỗi, nguyên nhân và phản hồi cho bộ phận liên quan.
- Lợi ích: Hạn chế sản phẩm lỗi đưa sang công đoạn tiếp theo. Phân tích nguyên nhân gốc rễ (Root Cause Analysis) để cải tiến quy trình.
- Đặc biệt quan trọng: Trong cơ khí chính xác, việc phát hiện sớm sai số (dung sai, độ phẳng, kích thước…) là yếu tố sống còn.
Quản lý truy xuất nguồn gốc (Traceability)
- Chức năng: Gắn mã số định danh (serial, barcode, QR code) cho từng lô sản phẩm.
- Lưu lại thông tin: vật tư sử dụng, máy gia công, nhân công, thông số vận hành.
- Lợi ích: Đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc từ khách hàng công nghiệp. Phục vụ kiểm tra chất lượng, xử lý khiếu nại, thu hồi sản phẩm (nếu cần).
- Ví dụ điển hình: Khi một lô linh kiện cơ khí bị lỗi, MES cho phép truy ngược lại: sản xuất ngày nào, bởi máy nào, dùng nguyên liệu nào.
Quản lý bảo trì thiết bị (Maintenance Management)
- Chức năng: Theo dõi số giờ vận hành, tình trạng thiết bị. Tự động lên lịch bảo trì định kỳ hoặc bảo trì theo điều kiện (Condition-based).
- Lợi ích: Tránh máy hỏng bất ngờ làm gián đoạn sản xuất. Tăng tuổi thọ máy móc, tối ưu chi phí bảo dưỡng.
- Ứng dụng IoT: MES kết nối với cảm biến rung, nhiệt độ, dòng điện… để cảnh báo sớm hao mòn hoặc bất thường.
Quản lý vật tư
- Chức năng: Theo dõi trạng thái vật tư, bán thành phẩm đang trên chuyền.
- Kết nối với hệ thống kho (WMS) để đồng bộ tồn kho, cấp phát nguyên liệu tự động.
- Lợi ích: Giảm thiếu hụt vật tư gây đình trệ sản xuất. Tránh tình trạng hàng “lạc lõng” trong dây chuyền.
Thông tin liên hệ
CÔNG TY CỔ PHẦN PHÁT TRIỂN VÀ CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ VIỆT NAM.
VPGD: VT09-BT02 – KĐT Xa La – Hà Đông – Hà Nội.
MST: 01 05 158 192
WEBSITE:: www.vnatech.com.vn
Email: contact@vnatech.com.vn
Hotline: 0903 418 369 / 0977 550 085
ĐT: 024 668 3 261 / 098 311 7863
